Жей Вайднерын Жей Райстай хийсэн ярилцлага
Season 12, Episode 7
2018-10-02

Ж.В.: Одоо бид 1970-аад онууд руу орж байна.

Ж.Р.: 1970-аад оны эх Луунууд технологиудыг давуу эрхтэйгээр худалдан авалт хийх 25 жил нь өнгөрсөн үе юм. Тиймээс антарктидын германчууд өөрсдөө бие даан барилгажилт болон илүү дэвшилтэд технологиуддаа анхаарлаа хандуулах хэрэгтэй болсон. Тэр үед л тэд анхны одод хоорондын сансрын хөлгөө барьж эхэлсэн. Түүнчлэн 1970-аад онуудад Кабалын үлдсэн хэсэг нь СНХ-өөр дамжуулан мөнгөө нуухыг оролдож байсан.

Алдаа бүү гаргаарай, гуйж байна. Тэр үед Дорнод ба Өрнөд, ЗХУ ба АНУ-ын хооронд найрсаг харилцаа тогтсон. Тэдэнд антарктидын германчууд гэсэн нэг л дайсан байсан шүү дээ. Хоёр улс нууц төслүүдэд асар их хөрөнгийг зарцуулснаар сансарт уралдан маш их төсөв хөрөнгө хаяж өөрсдийн сансрын боломжуудаа төгөлдөржүүлэхээр зорьж байсан юм. Гэвч эцсийн үр дүнд нь ой санамжийг арилгах технологийг эзэмшиж чадсан.

1970-аад оны төгсгөлд Кабала антарктидын германчуудаас ой санамжийг арилгах технологийн “шидэт савааны” нэгийг олж авсан. Тэд түүнийг жижиг онгоцоор нууцаар авч гарч чадсан. Энэ технологийг судлах болон төгөлдөржүүлэх цаашдын ажилд гарагийн хэмжээнд 100000 гаруй хүн оролцсон. Гэвч мөн л 100000 гаруй хүн оролцсон Манхэттений Төсөлтэй адил үйл ажиллагааны цар хүрээг хэдхэн хүн л мэдэж байсан.

Энд бүх зүйл нөгөө л зарчмаар явагдсан. Аль ч байдалд төсөлд зуу зуун мянган хүн татагдан орсон ч хэн ч жинхэнэ зорилгыг нь мэдээгүй. Бодит хэмжээ болон шууд зорилгыг ТТГ-ын (АНУ-ын Тагнуулын Төв газрын) шуурхай 3 ажилтан, УАХГ-ын (ЗХУ-ын Улсын Аюулаас Хамгаалах Газар) шуурхай 2 ажилтан, нийт 5 хүн л мэдэж байсан. ТТГ-ын 3 ажилтанг ажиллагаа дуусах хүртэл өдөр шөнөгүй хамгаалж байсан. Тэдний хийсэн зүйл бол: хөлөгт нууцаар орж, экипажийг жагсаалаас гаргаж, дараа нь хөлгийг өөрөөр нь устгуулсан. Халуун цөмийн төхөөрөмжийн гадна талаас оруулсан бөмбөгний тусламжтайгаар хийсэн байж магадгүй. Номхон Далай дээрх Нарнаас ч өндөрт хэрэгтэй мөчид нь утаа ба галын бөмбөлөг үүсгэж бөмбөг дэлбэрсэн.

Йоханы үзэж байгаагаар шуурхай ажилтнууд хөлөг дэх нүхнээс маш өндрөөс харайн гарсан. Ингэж тэд нэг ч хурууны хээ үлдээлгүй төхөөрөмжийг гартаа оруулсан юм. Дараа нь Кабалад энэ технологийг буцаан сэргээх гэж 3 жил шаардагдсан. Дараа нь ийм тохиолдлуудад байдаг технологийн анхны хохирогчид нь түүн дээр ажилласан эрдэмтэд байсан юм. Тэдний ой санамжийг арчсан бөгөөд одоо тэд ийм аугаа технологийн хөгжилд өөрсдийгөө оролцсон гэдгийг ойлгоогүй яваа.

Ж.В.: Яагаад Кабала ой санамжийг арилгахыг ингэж их сонирхсон юм бол?

Ж.Р.: Яагаад гэвэл, Кабала гадагшаа урсан гарах нүхнээс даатгагдаагүй гэдгээ мэдэж байсан. Антарктидын германчууд нууц хөтөлбөрүүдийн түвшин бүрт нэвтэрсэн гэдгийг тэд мэдэж байсан. Тэдэнд өөрсдийгөө хамгаалах эсвэл нууцуудаа хадгалах арга байгаагүй. Антрактидын германчууд Кабалын ажилласан төсөл бүрийн тухай хөтөлбөр бүрийн тухай мэдэж байсан. Тиймээс тэд эсвэл төслийг устгах, эсвэл хувийн болгох, эсвэл зүгээр л түүнийг дуусгавар болгож чадах байсан.

Тиймээс ой санамжийг арилгах технологи байгаа нь Кабалад нууц ажиллагаа явуулах, нууц хөтөлбөрүүд болон судалгааны төслүүд хэрэгжүүлэхдээ тэдгээрийн тухай мэдлэг антарктидын германчуудын гарт орохгүй гэсэн бүрэн итгэлтэй байлгаж чадсан юм. 1980-аад оны технологийн дэвшлийн талаарх санаа ийм байсан. Эндээс л мэдээлэл алдагдах нүх сүвнүүдийг бөглөж урьдчилан сэргийлэх зорилгоор Нарны Хамгаалагч Ажиллагаа эхэлсэн хэрэг. Төхөөрөмж Кабалын гарт ормогц хулгайлсан хөтөлбөрийн жинхэнэ далайцыг нь мэдэж байсан 2 ажилтнаас бусад нь алагдсан эсвэл нас барсан эсвэл…

Ж.В.: Бүх 5 ажилтан уу?

Ж.Р.: Бүх таван ажилтан. Хоёроос бусад нь. ТТГ-ын 2 ажилтан амьд гарсан ч үлдсэн амьдралаа нуугдаж өнгөрөөсөн.

Ж.В.: Өөрөөр хэлбэл, Та үнэн хэрэгтээ, ямар ч хүйтэн дайн хэзээ ч байгаагүй гэж баталж байна. Зүгээр л нүүрэн тал л байсан хэрэг үү?

Ж.Р.: Тийм ээ. Тэр нь хар төслүүдэд эсвэл дэвшилтэд технологийг боловсруулахад асар их мөнгийг “юүлүүрээр шахах” арга нь байсан юм.

Ж.В.: Тэгэхээр бид удаан хугацаанд оросуудтай хамтран ажилласан байх нь ээ?

Ж.Р.: Тэгж л таарч байна.

Ж.В.: Тэгвэл Нарны Хамгаалагч гэж юу вэ?

Ж.Р.: Нарны Хамгаалагч Ажиллагаа нь сансрын флотын дэлхийн нэг хувилбар байсан. Энэ ажиллагааны явцад америкчууд сансарт гарч, гарагийн гадна талд цаашдын хүчээ зузаатгах байгууламжуудыг барьж чадсан юм.

Ж.В.: Тэгвэл Рейган энэ тухай 300 хүн багтаах чадвартай сансрын хөлгүүд байгаа тухай өдрийн тэмдэглэлдээ дурьдсан байх боломжтой юм байна.

Ж.Р.: Тийм ээ. Энэ Ажиллагааг тэр хэлсэн юм.

Ж.В.: Нарны Хамгаалагч нь 1970-аад оны төгсгөл 1980-аад оны эхээр бий болсон уу?

Ж.Р.: Тэгсэн.

Ж.В.: Энэ нь Кабалынх уу эсвэл америкийн засгийн газрынх уу? Нарны Хамгаалагчийн ар талд хэн байдаг вэ?

Ж.Р.: Нарны Хамгаалагч АНУ-ын ажиллагаа байсан.

Ж.В.: Түүний зорилго нь германчуудын хийсэн бүхнийг хуулах байсан уу?

Ж.Р.: Яг тийм. Түүнчлэн өөрсдийн технологиудыг урагшлуулах, Нарны систем болон бусад нарны системүүдийн гарагуудад өөрийн хүч чадлаа зузаатгахыг оролдож байсан.

Ж.В.: Америк үүндээ амжилт олсон уу?

Ж.Р.: Тийм ээ. Америкчууд өөрийн сансрын флоттой болсон.

Ж.В.: Америкчуудад германчуудынх шиг бааз Саран дээр байсан уу?

Ж.Р.: Тийм ээ, Эцэст нь бий болсон. 1980-аад оны дундуур, нарийн хэлбэл, 1986 онд антарктидын германчууд мөрдлөг, судалгаа хийсэн. Тэд Номхон далай дээрх онгоцны дэлбэрэлт нэг л биш гэдгийг мэдсэн.

Ж.В.: Энэ нь Кабалын хулгайлсан “саваа” юу?

Ж.Р.: Тэдний ой санамжийг хадгалах төхөөрөмж хулгайлж авч явах үед. Ингээд германчууд ямар нэгэн зүйл сэжиглэсэн ч хэн, яаж хийснийг баталж чадаагүй. Тиймээс учрыг нь олох гэсээр байтал 8 жил өнгөрсөн. Хэн гэдгийг нь тооцож гаргахын тулд жаахан цаг орсон. Үр дүнг нь олж аваад антарктидын германчууд 2 арга хэмжээ авсан. Тэд 2 хорон санаатнууд болох АНУ болон ЗХУ-д илгээлт явуулсан. Тэд өөрсдийн бүх үйлдвэрлэл болон судалгаануудаа Ангараг дахь өөрийн байгууламжууд руугаа аваачсан.

1986 оны 2-р сард Челленжер хөлөг дэлбэрсэн нь тэдний анхны илгээлт байсан, хоёр дахь нь Чернобылийн цамхагт хөргүүрүүдийн дэлбэрэлт байсан юм. Хоёр дэлбэрэлт тойрог замын тавцангаас хийгдсэн. Антарктидын германчууд ковбой- Ерөнхийлөгчийг цөмийн пуужингуудаа хэрэглэх бий гэж айгаагүй бол үүнээс ч их зүйлийг хийх байсан.

Ж.В.: Үүний хамт германчууд өөрийн хөлгийн дэлбэрснийг ашиглаж Дэлхийгээс бүх зүйлээ хамж аваад явах нь илүү дээр гэж үзсэнээ зөвтгөсөн юм.

Ж.Р.: Тийм ээ. Тэд ой санамжийг арилгах технологи нь “лонхноос гарч” олон улс орны гарт орсон гэдгийг ойлгосон. Челленжер болон цамхагт хөргүүрүүдийн сүйрэлтэй холбоотой 2 орны удирдагчид хавтгай хүрэн хайрцагнууд хүлээж авсан. Хайрцагны дотор талд төрийн сүлд бүхий ой санамж арилгах ажиллагаагүй төхөөрөмж байсан. Үүнээс гадна хайрцагны гадна талд 8 жилийн өмнө болсон дэлбэрэлтийн огноо, цагийг бичсэн байжээ.

Ж.В.: Жейсон, энэ ёстой нүдийг нээсэн хэсэг байлаа. Таны хийж байгаа бүхэнд талархдаг шүү.

Ж.Р.: Урьсанд баярлалаа, Таньд. Энэ бүхэн Бүрэн Илчлэлийн тухай юм шүү.

Эх сурвалж: Линк

Орчуулсан: Н. Хэнчбиш