Оросын шинжлэх ухааны академийн, физикийн хүрээлэнгийн, одон орны лабраторид нарны соронзон идэвхжлийг харуулдаг “Х-рэй” төхөөрөмжийн зураглалаар, маш хүчтэй соронзон шуурга 3 сарын 18 нд дэлхийд болохыг мэдэгдэж байна. График зураглалаас харахад шуурганаас өмнөх 3 өдрүүдэд буюу 3 сарын 14,15,16 нд геосоронзон шуурганы урьчилсан шинжүүдтэй тохиолдох гэнэ. Түүнээс өмнөх хугацаанд дэлхийн магносфер буюу соронзон бүс тайван байна.
3 сарын 18-д Дэлхийд хүрэх соронзон шуурга, энэ жил эхэлснээс хойш 3 дахь удаагынх бөгөөд эхнийх нь 1 сарын 15 нд, хоёр дахь нь 2 сарын 19 нд бүртгэгдсэн байна.

Энэ нь юу гэсэн үг вэ?
Соронзон шуурга нь тоног төхөөрөмжүүдийн ажиллагаанд нөлөөлж, радио холбоог саатуулахаас гадна, радаруудыг харанхуйлж, радио навигаци/дохиоллын системүүдийг доголдуулах төдийгүй амьд организмуудад аюул учруулдагыг тогтоосон байдаг. Мөн энэ нь цусны урсгалыг, ялангуяа хялгасан судсанд өөрчилж, мөн цусны даралтад нөлөөлж, адреналины хэмжээг өсгөдөг байна.
Залуу, эрүүл биетэй улсуудад нөлөө багатай боловч настай хүмүүст асуудал үүсгэж болно. Тэд өдөр бүрийн төлөвлөгөөндөө магносферын төлөвт байхыг авч үзэх хэрэгтэй. Урьд нь хүмүүс цаг агаарын мэдээг анхаарч үздэг байсан бол одоо тэд геосоронзон нөхцөл байдлыг анхаардаг болсон байна.

Гео соронзон шуурга гэж юу вэ?
Нарны тэсрэлтийн давалгаанаас бий болсон соронзон талбай бүхий хуйлрал дэлхийн соронзон оронд нэвтэрч, дэлхийн магносфер буюу соронзон бүсэд түр зуурын саатал гаргадаг. Нарны шуурганаас ирэх даралт нэмэгдэх тусам соронзон бүс шахагддаг байна. Нарны шуурганы соронзон орон, дэлхийн соронзон талбайтай харилцан үйлчилж, нэмэгдсэн эрчим нь соронзон бүсэд шилждэг. Энэ 2 харилцан үйлчлэл нь соронзон бүсийн гадаргуу дахь цацраг идэвхийн өсөлтөд нөлөөлдөг ба энэ нь магносфер болон ионосфер
( дэлхийн гадаргуу дахь соронзон болон ион давхаргууд )дахь цахилгаан гүйдэл нэмэгдэхэд хүргэдэг.

Соронзон шуурга бидэнд хэрхэн нөлөөлдөг вэ?
Нарны тэсрэлтийн нэгэн адил соронзон шуурга, бидэнд эрчмийн буулт/ давалгааг хүлээж авч, бидний физик биеэс гэрлэн бие рүү (энэ нь дээд хэмжээстүүд дэх өндөр эрчмийн болон сүнслэг төлөвт ) шилжихэд тусалдаг. Түүний эрчим бидэнд шинэчлэлийг санал болгон, бидний ДНХ-г өөрчлөн шинэчилэгдэхэд дэм болдог. Гэтэл энэ шинэчлэл бол үнэндээ нэг хоногтоо болдог үйл явц биш юм. Гео соронзон шуурга маш их өөрчлөлтийг бий болгодог. Магад одоо ч болсоор, таны өдөр тутмын амьдралд нөлөөлсөөр байгааг та мэдэхгүй байж болно. Гэхдээ энэ үзэгдэлтэй холбоотой биед илрэх шинж тэмдэгүүд байдаг байна.
Шуурганы үеэр та дараах шинжүүдтэй тохиолдож болно:
-Толгой өвдөх, мигрэйн буюу таллаж өвдөх, амьсгалтай холбоотой зовиур илрэх, нойрны дэглэм алдагдах, нойргүйдэх, гэнэт цочиж сэрэх, толгой ирвэгнэх, толгойн титэм хүрд идэвхжих, тогтворгүй зан ааш гаргах, юмс алга болох эсвэл гэнэт олдох, цаг хугацааны гажуудалтай таарах- хэдхэн минут өнгөрсөн мэт боловч цагаа харахад нэг цаг өнгөрсөн байх, бусад хэмжээстүүдийг мэдрэх, хий биетүүд харах юмуу тайлбарлашгүй үзэгдүүдлтэй таарах, “мандела эфект”-тэй тохиолдох, техник холбоо харилцааны хэрэгслүүд, компьютэрүүд доголдох зэрэг үзэгдлүүд ажиглагдана.

Танд туслах зөвлөгөөнүүд:
Та энэ их эрчтэй, нарны болон сансрын өндөрссөн идэвхжлийн үеийг давахад таны хийж чадах хэдэн зүйл байдаг. (Заримдаа мөн түүний эрчмийн нөлөөтэй таарах нь тустай ч байх нь бий.)
• Эпсом давстай усанд орох
• Стресс зовнилоо тайвшруулах ямар нэг зүйл хийх
• Магнесмийн нэмэгдэл хэрэглэх
• Цэвэр ус их уух
• Эрүүл хооллох
• Кофе болон архи дарсны хэрэглээг багасгах буюу зайлсхийх
• Амарч тайвшруулах анхилуун үнэрт эмчилгээ хэрэглэх
• Тайван байх юмуу илүү бясалгах, амарч, амьсгалын дасгалууд хийх
• Зөөлөн дасгал хөдөлгөөн хэтрүүлэлгүй хийх
• Байгалд гарах
• Асуудлаа тайвнаар шийдэх, өөрөө тайван байх
• Эерэг хандлагатай байж, залбирал дуудлага хэлэх
• Сөрөг хүмүүс болон драм жүжгээс зайлсхийх

Сансрын цаг агаарын ажиллагааг хэрхэн шалгах вэ?
Нарны тэсрэлтүүдийг тэдний хүчтэй, хатуу ширүүн байдлаар нь Х, М, С, В гэж нэрлэдэг. Х болон М ангилал нь хамгийн хүчтэй байдаг тул анхаарах, С болон В нь бага түвшинд цөөхөн тохиолддог тул бидэнд бараг нөлөөлөхөөргүй байдаг аж. Та мэдээллийг www.spaceweather.comсайт дээр шалгаж болох ба зүүн дээд буланд байх “current condition” багана дээр нарны тэсрэлтийн идэвхжлийг тэмдэглэсэн ямар ангилалын, хэр хор уршигтай зэргийг шалгаж болох юм. Та мөн “planetry K-index” хэсэгт геосоронзон шуурганы 3 цаг тутамд шинэчлэгдэх 0-9 хүртэлх хэмжээ, шуургатай болон хүчтэй байгаа эсэхийг шалгаж болно. Мөн “more data” хэсэгт байгаа зураглалд анхаар. Хэрэв улаан зураас байвал таны амьдралд нөлөөлөхүйц ширүүн шуурга болж байгааг харуулна.

Орчуулсан Д. Энхжаргал / Ану Лилли

Эх сурвалж: Линк